Nöbetçi Eczaneler
İSTANBUL (AA) – Siyasi, ilmi, fikri ve sosyal yönden ciddi değişikliklerin olduğu bir dönemde yaşayan İz, tasavvuf, edebiyat ve felsefe alanında uzmanlaşarak bu alanlarda eserlere imza attı.
Ömrünü kitaba ve eğitime adayan İz, Medine-i Münevvere, Midilli, Balıkesir ve Ankara’da kadılık yapan Külahizade Seyyid İsmail Abdulhalim Efendi ile Şerife Raife Hanımın oğlu olarak 28 Ocak 1895’te İstanbul’da dünyaya geldi.
Tam adı Abdullah Mahir İz olan yazar, babasının görevi nedeniyle ilk ve orta okul eğitimini Midilli, Balıkesir ve Isparta’da tamamladı.
Edebiyat tarihçisi Fahir İz’in ağabeyi olan usta kalem, ailesi tarafından itinalı bir eğitime tabi tutularak, resmi eğitimin yanında, Saraybosnalı müderris Mahmud Neci Efendi’den de özel dersler aldı.
– Mezun olduğu okula Türkçe öğretmeni oldu
İz, İstanbul Vefa Lisesi’nde başladığı lise eğitimine, Ankara Sultanisinin edebiyat bölümünde devam etti. Liseyi 1916’da bitiren İz, mezun olduğu okulda Türkçe öğretmenliği yaptı.
Milli Mücadele yıllarında Ankara’da Mehmet Akif Ersoy ile Fars ve Fransız edebiyatı üzerine çalışmalar yapan usta yazarın gençliğinde yazdığı şiirleri, Ankara’da çıkan “Say” dergisinde Maksud Kamuran adıyla yayımlandı.
Mahir İz, edebi ve sosyal konulu yazılarında Namık Yaz, bilim konulu makalelerinde ise Abdullah Söğüt mahlasını kullandı. Usta yazarın kaleme aldığı eserlere “Sebilürreşad”, “Yeni İstiklal”, “İslam Düşüncesi”, “Bugün”, “Yeni Asya”, “Sabah”, “Yeni İstanbul” ve “Diyanet Dergisi” adlı gazete ve dergilerde yer verildi.
Kuleli Askeri Lisesi, Nişantaşı Ortaokulu, Haydarpaşa Lisesi ve Çamlıca Kız Lisesi’nin de arasında bulunduğu okullarda görev yapan İz, 1924’te İstanbul İmam Hatip Okulu’nda öğretmenliğe başladı.
– Öğretmenlik yaparken, kimya ve hukuk eğitimi aldı
İz, İstanbul İmam Hatip Okulu’nda öğretmenlik yaparken 2 yıl İstanbul Üniversitesi Kimya Bölümüne, bir yıl da Hukuk Fakültesi’ne devam etti, bir yıl müdürlük görevinin ardından aynı okuldan emekli oldu. Edebiyat Fakültesi’nden 1936’da mezun oldu.
Emekliye ayrıldıktan sonra Taksim’de Yeni Kolej’in müdürü olarak yeniden göreve başlayan yazar, İstanbul Yüksek İslam Enstitüsünde edebiyat, tasavvuf tarihi, hitabet ve irşat dersleri verdi, İslam bilimi ve tasavvuf alanında araştırmalar yaptı, dersler verdi.
Usta kalem, Hz. Adem’den başlayarak bütün peygamberlerin tarihini içeren Ahmet Cevdet Paşa’nın kaleme aldığı “Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa” eserini sadeleştirdi, 1961’de hazırlanan “Kur’an-ı Kerim Meali”nin redaksiyon heyetine başkanlık yaptı.
Öğretmenlik mesleğine büyük önem veren İz, yaptığı açıklamalarda sık sık, “Dünyaya tekrar gelme imkanım olsaydı, yine muallim olmak isterdim.” ifadesini kullanmıştı.
Talebelerine her fırsatta nasihatlerde bulunan yazar İz, hayatı boyunca pek çok önemli olaya şahitlik etti ve yaklaşık 60 yıl süren hocalık yaşamında, devrin ileri gelen din, siyaset ve edebiyat insanlarıyla yakın ilişkide bulundu. Derslerinde Türkiye’nin ve İslam dünyasının geleceğine dair konulara değinen İz, devrinde yaşayan pek çok öğretmenin aksine, yetenekli gördüğü kişilerin elinden tutarak yönlendirdi.
Mahir İz, aile dostlarından şair Muhyiddin Raif Bey’in kızı Mihrinur Hanım ile evlendi. Çiftin bir kızı oldu.
– “Pek çok bilim ve edebiyat adamının yetişmesini sağladı”
Çok sevilen bir sohbet adamı ve iyi bir hatip olan yazarın, Yüksek İslam Enstitüsündeki hocalığından itibaren çeşitli fakültelerden öğrencilerle yaptığı sohbetleri İstanbul’un en güzel mekanlarında birer ilim, irfan ve sanat mahfeli halinde yıllarca devam etti.
Tanık olduğu olayları, tanıdığı kişileri ve anılarını kaleme alarak “Yılların İzi” kitabında okuyucunun beğenisine sunan İz, Sönmez Neşriyat Şirketinin kuruluş yıllarında Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı, İlim Yayma Cemiyetinin Danışma ve Bilim Kurulu’nda çalıştı.
İslami İlimler Araştırma Vakfı ile Türk Kültürü Vakfının kurucuları arasında da yer alan İz, hem derslerinde hem de çevresinde pek çok bilim ve edebiyat adamının yetişmesini sağladı.
Mahir İz, 9 Temmuz 1974’te vefat etti ve Erenköy Sahrayı Cedid Mezarlığı’na defnedildi.
Mezar taşına talebesi Prof. Dr. Uğur Derman tarafından celi ta’lik yazıyla “Muallim Mahir İz” hatlı kitabe işlendi.
Usta yazar, araştırma ve inceleme alanında “Tasavvuf”, “Peygamber Efendimiz”, “Din ve Cemiyet”, anı türünde ise “Yılların İzi” kitaplarını kaleme aldı.
Başarılı yazar “Hoca’nın Seçtikleri” adlı şiir seçkisinin yanı sıra “Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı” ve “Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa” adlı sadeleştirme eserlerini de literatüre kazandırdı.
Muhabir: Özlem Limon