Nöbetçi Eczaneler
PEKIN (AA) – ABD’nin Seattle şehrindeki Fred Hutchinson Kanser Merkezi’nden araştırmacılar, sonuçlarını JAMA Tıbbi Araştırma Ağı’nda yayımladıkları çalışmada, Çin’deki üç üniversitenin vefat ilanları ve ülkede yaygın kullanılan Baidu arama motorunda ölümle ilgili anahtar sözcük sorgularından elde ettikleri verilerle, Aralık 2022 ve Ocak 2023 tarihlerinde “ölüm fazlası” rakamlarına ilişkin tahminde bulundu.
Ölüm ilanlarında ve anahtar sözcük sorgularındaki önceki yıllara kıyasla artışı hesaplayan ve bunun genel nüfusa izdüşümünü yapan araştırmacılar, ülkede Kovid-19’un kitlesel ölçekte yayıldığı iki ayda, 30 yaş üstü 1,87 milyon insanın hastalıktan ölmüş olabileceğini sonucuna vardı.
Araştırmacılar, başkent Pekin’deki Peking Üniversitesi ve Çinghua Üniversitesi ile ülkenin Heylongciang eyaletindeki Harbin Teknoloji Enstitüsünün Ocak 2016-Ocak 2023 arası yayımladığı vefat ilanlarında yaptığı incelemede, Aralık 2022 ve Ocak 2023 tarihlerinde ölümlerin, önceki yıllara kıyasla kitlesel yayılmanın daha geniş olduğu Pekin’deki üniversitelerde yüzde 400, Harbin’deki üniversitede ise yüzde 56 arttığını tespit etti.
Ayrıca, “sendrom takip verisi” olarak adlandırdıkları Baidu sorgularını analiz eden araştırmacılar, söz konusu dönemde arama motorunun endeksinde “cenaze evi”, “kremasyon” (naaşın yakılması işlemi), “krematoryum” (naaşların yakıldığı yer) ve “defin” sözcüklerinin Çin anakarasındaki tüm bölgelerdeki artış sıklığını hesapladı.
Araştırmacılar, ülkenin batısında uzak ve dağınık bir bölge olan Tibet Özek Bölgesi dışında ülkenin tüm eyalet ve bölgelerinde ölümle ilgili anahtar sözcüklerinde sorgulanma sıklığında artış olduğunu gözledi.
Pekin ve Harbin’de üniversitelerdeki ölüm ilanlarının artışı ile ölümle ilgili sözcüklerin sorgularındaki artış arasında yakın bağıntı olduğunu tespit eden araştırmacılar, karşılaştırmalı verilerden ülke genelindeki olası ölüm fazlasının izdüşümünü yaptı.
Araştırmacılar, Kovid-19 tedbirlerinin kaldırılmasını izleyen iki ayda, 30 yaş üstü nüfusta geçmiş yıllara kıyasla 1,87 milyon fazla ölüm olduğu yönünde kestirimde bulundu.
“Ölüm fazlası”
Salgın hastalık dönemlerinde bir ülkede ölüm rakamları konusunda tereddütler olduğunda gerçek can kaybı sayısının tespit edilmesi için, nüfus istatistiklerinde güncel ölüm sayılarını geçmiş yıllarla kıyaslanarak “ölüm fazlasının” hesaplanması geçerli yöntem kabul ediliyor.
Çin’de 2021 ve 2022 yıllarındaki nüfus istatistikleri kıyaslandığında, 2021’de 10,14 milyon olan ölüm sayısının 2022’de 10,41 milyona çıktığı, iki yıl arasında 270 bin “ölüm fazlası” olduğu görülüyor.
Çin hükümeti, Kovid-19 tedbirlerinin kaldırılmasının ardından virüse bağlı ölüm istatistiklerini açıklamayı bırakırken salgının etkili olduğu iki ayda geçmiş yıllara kıyasla 60 bin fazla ölüm olduğunun tahmin edildiğini bildirmişti.
Çin’de Kovid-19 salgınının başından beri, “sıfır vaka” olarak adlandırılan, büyük çaplı kapanma, karantina ve seyahat kısıtlamalarını gerektiren salgın kontrol tedbirlerinin 7 Aralık 2022’de aniden kaldırılmasıyla vakalar hızla artmış, ülke bugüne dek görülen en büyük kitlesel yayılmayla karşı karşıya kalmıştı.
Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, kısıtlamalarının kaldırılmasıyla ortaya çıkan salgın dalgasında nüfusun yüzde 82,4’ünü oluşturan, 1 milyardan fazla insanın virüse yakalandığının tahmin edildiği bildirilmişti.
Muhabir: Emre Aytekin